Inbreng KAMG Kamerdebat Arbeidsmarktbeleid in de zorg

Toenemende tekorten en preventie als uitgangpunt

Aankomende jaren neemt de zorgvraag alleen maar toe en blijven de personeelstekorten in de zorgsector onverminderd groot¹. Om de gezondheidszorg toekomstbestendig te maken zal zorg en welzijn anders georganiseerd moeten worden. Transformatie is nodig om de uitdagingen waar de zorgsector zich voor gesteld ziet, het hoofd te bieden. Het preventief gezond houden van onze bevolking is hiermee onlosmakelijk verbonden. Daarom heeft KAMG een brief geschreven aan de Tweede Kamer in de aanloop naar het commissiedebat Arbeidsmarktbeleid in de zorg op 6 juli en vraagt zij aandacht voor het belang van de rol die artsen Maatschappij + Gezondheid (M+G) spelen in het bevorderen van de volksgezondheid.

Crisis als keer – en leerpunt

De coronacrisis legde een vergrootglas op reeds bestaande knelpunten en problemen in volksgezondheid, zorg en leefomgeving. Steeds worden dezelfde problemen benoemd:
– toenemende sociale ongelijkheden;
– onafwendbare veranderingen in ons klimaat;
– toenemende mentale druk op jongeren en jongvolwassenen;
– steeds meer zelfstandig wonende ouderen met dementie
– blijvend hoge ziektelast door onder andere hart- en vaatziekten en kanker

Om de volksgezondheid te bevorderen, is het noodzakelijk werk te maken van deze knelpunten. Een gezamenlijke aanpak van politici, zorgprofessionals, leerkrachten, beleidsmakers, zorgverzekeraars, sociaal werkers, mantelzorgers, én artsen M+G is daarbij hard nodig. Want zij kijken met een 360° blik naar gezondheid. Niet het behandelen van ziekte, maar preventie is het uitgangspunt. Zij signaleren belangrijke risico’s en uitdagingen in relatie tot volksgezondheid en benaderen die vanuit een integrale aanpak. Zij zijn dus hard nodig maar het is niet vanzelfsprekend dat zij deze rol ook naar behoren kunnen uitvoeren in de (nabije) toekomst.

Wederom wordt tekort duidelijk

In haar ‘Arbeidsmarktbeleid en opleidingen zorgsector’ Kamerbrief dd. 22 januari j.l. schetst de Minister voor Langdurige Zorg en Sport kraakhelder waar de tekorten aankomende jaren liggen². Dat sluit aan bij de berekeningen die eerder in het Capaciteitsplan 2021-2024 voor Artsen Infectieziektbestrijding & Jeugdartsen werd gepubliceerd³. Er is momenteel een tekort aan artsen M+G en de instroom is onvoldoende om aan de toekomstige vraag te voldoen. Bovendien betreffen deze capaciteitsberekeningen niet eens alle profielen artsen M+G. Dat zijn zorgelijke ontwikkelingen die nu al leiden tot onverantwoorde situaties. Het betekent bijvoorbeeld dat 24-uursdiensten van vertrouwensartsen (artsen met de medische expertise kindermishandeling en huiselijk geweld) niet bemenst worden, en is er niet meer elke dag een vertrouwensarts beschikbaar bij de Veilig Thuis organisaties in Nederland. Maar het houdt ook in dat er steeds minder jeugdartsen beschikbaar zijn, die op basis van vroeg interveniëren knelpunten rondom mentale gezondheid bij jeugd constateren. En dit terwijl de druk op jeugdzorg alleen maar toeneemt en door vroeg interveniëren op scholen die instroom beperkt kan worden. We kijken dan ook ook zeer uit naar de reactie van staatssecretaris Van Ooijen op de opleidingsplekken voor artsen jeugdgezondheidszorg die nog voor de zomer naar de Kamer gestuurd zou worden.

Transformatie is nu gewenst

Daarom is het momentum voor positieve verandering nu. Door preventie en volksgezondheid centraal te stellen in de hervorming van het arbeidsmarktbeleid in de zorg. Artsen M+G kunnen de gewenste transformatie mede vormgeven want zij zetten zich breed in om de uitdagingen in de publieke gezondheid in Nederland aan te pakken. In het debat over de initiatiefnota over ‘Nu investeren in de GGD’ gaf staatssecretaris Van Ooijen al aan dat hij vóór de zomer met een schriftelijke reactie zou komen op de 4 verbeterpunten uit het manifest van de KAMG over de rol van de arts Maatschappij + Gezondheid om de volksgezondheid op nummer 1 te zetten.

Wij kijken uit naar zijn reactie en hopen dat u, als de Tweede Kamer, én minister Helder samen met deze staatssecretaris de volksgezondheid op nummer 1 wil zetten en als eerste te investeren in de opleiding en inzet van artsen M+G, en de opleiding van specialisten in sociale geneeskunde. Zo werken we samen aan het gezond krijgen en houden van alle inwoners in Nederland én aan de noodzakelijke transformatie om de zorgsector toekomstbestendig te maken.

 

 

1 Brief van de minister voor Langdurige Zorg en Sport aan Tweede Kamer ‘Arbeidsmarktbeleid en opleidingen zorgsector’ documentnr. 29 282
2 Brief van de minister voor Langdurige Zorg en Sport aan Tweede Kamer ‘Arbeidsmarktbeleid en opleidingen zorgsector’ documentnr. 29 282
3 Capaciteitsplan 2021-2024: Artsen Infectieziektebestrijding & Jeugdartsen: een tussentijds advies – december 2021 – Capaciteitsorgaan

Lees meer over ons essay welke als petitie overhandigd wordt op 5 juli aan een delegatie Kamerleden, waaronder Voorzitter commissie VWS Bart Smals (VVD).